Япон телендә беренче татар теле дәреслеге дөнья күрде
2022年12月15日付 Азатлык радиосы
Дәреслекне
Япониядә күптәннән татар телен популярлаштырган яшь галимнәр – Юто Хишияма
белән Мидзуки Сакурама-Накамура язган. Китап дөнья телләрен өйрәтү сериясендә
популяр япон нәшриятында басылды.
この学習書は、以前から日本でタタール語を広める活動を行っている若手研究者の菱山湧人さんと櫻間瑞希さんが執筆した。この本は、世界の諸言語を扱った語学書シリーズで知られる日本の出版社から出版された。
Соңгы
елларда Япониядә татар теле белән кызыксыну шаукымы күзәтелә, Азатлык моның
төрле мисалларын даими язып тора. Дистәләгән япон яшьләре татар телен өйрәнә,
сугышка кадәр алар Казан оештырган олимпиадаларга да килеп йөрде. Бу яшьләр
япон университетларында татар халкы, Татарстан турында чаралар уздыра, Токиода
хәтта татар теле курслары да оештырылып килде.
近年、日本ではタタール語への関心が高まっており、私たちはその様々な事例をこれまで常に記事で紹介してきている。何十人もの日本の若者たちがタタール語を学んでおり、ウクライナで戦争が起こるまで、彼らはカザンで開催された国際タタール語オリンピックにも参加していた。この若者たちは日本の大学でタタールの人々やタタールスタンについてのイベントを行っており、東京ではタタール語の講座も開かれている。
Японнар
арасында татар телен популярлаштыру эше башында ике яшь кеше – Юто Хишияма
белән Мидзуки Сакурама-Накамура тора. Берничә көн элек алар безнең белән тагын
бер күркәм эше белән уртаклаштылар: бу яшь галимнәр Япониядә беренче татар
дәреслеген чыгарган.
日本人の間でタタール語を広める活動の先頭には二人の若者、菱山湧人さんと櫻間瑞希さんがいる。数日前、彼らは我々に、もう一つの素晴らしい成果について教えてくれた。この若手研究者たちは、日本で初のタタール語学習書を出版したのだ。
Япониядә
татар телен өйрәнү әсбабын кемнәр кулланачак һәм аны кем чыгарган? Русиянең
изоляциядәге хәзерге халәте япон-татар аралашуына зыян сала аламы? Шул һәм
башка сорауларны Юто белән Мидзукиның үзләренә бирдек.
日本でタタール語の教材を誰が使うのだろうか、そしてそれを誰が出したのだろうか？ロシアが孤立している現状は、日本とタタールの関係に悪影響を及ぼすだろうか？私たちは菱山さんと櫻間さんに、これらやその他のことについて質問した。
—
Бу нинди дәреслек? Ул нәрсә турында?
Юто
Хишияма: Бу – япон телендә язылган беренче татар теле дәреслеге, ул үзөйрәткеч.
Ул "Хакусуйся" дип аталган популяр нәшриятның "New express
plus" дигән серия кысаларында чыккан, бу сериядә төрле телләр дәреслекләре
басыла (хәзергә якынча 60 дөнья теле бар).
記者：これはどんな学習書ですか？それは何に関するものですか？
菱山さん：これは日本語で書かれた最初のタタール語学習書（独習書）です。白水社という有名な出版社の「ニューエクスプレス＋」というシリーズから出ました。このシリーズからは様々な言語の学習書が出ています（今のところ約60の言語があります）。
Мидзуки
Сакурама-Накамура: Дәреслек 20 дәрестән тора, аларның барысы да диалог, лексика
бүлеге һәм җентекле грамматик аңлатма белән бергә бара. Диалог геройлары – Казанда
укучы япон егете Юки һәм аның Казан дусты Лилия. Диалогларда Казандагы тормыш
өчен, аеруча студент тормышы өчен кирәк булган лексика җыелган. Гомумән
алганда, дәреслек татар телендә якынча 1200 төп сүз өйрәнергә тәкъдим итә, — ди
Мидзуки Сакурама-Накамура.
櫻間さん：教科書は20課からなり、それらのすべてが会話、単語欄、詳しい文法解説から構成されています。ダイアローグの主人公は、カザンで学んでいる日本の青年勇樹さんと、カザンにいる彼の友達リリヤさんです。ダイアローグでは、カザンでの生活、特に学生生活に必要な語彙が使われています。まとめると、教科書には約1200の主な単語が収録されています。
 |
| 学習書の第１課 |
— Дәреслекне кем кулланачак, аның аудиториясе нинди? Китап нинди акчага басылды?
記者：学習書は誰が使いますか、読者層はどんな人たちですか？出版費用はどう賄いましたか？
 |
| 櫻間瑞希さん |
Мидзуки:
Бүгенге көнгә кадәр Япониядә япон телендә язылган татар теле дәреслеге булмады.
Моңарчы японнар татар телен өйрәнү өчен башта урыс яки төрек телләрен өйрәнергә
мәҗбүр иде. Минемчә, кайда гына булсаң да, татар телен өйрәнү өчен материалларның
булуы мөһим. Беренче чиратта, бу – дәреслекләр, сүзлекләр һәм ачык курслар.
Япониядә хобби буларак та телләрне өйрәнүчеләр бик күп. Үзең өйрәнү
дәреслекләре булу бик мөһим, аның ярдәмендә кешеләр кайда булуларына
карамастан, телне үз тизлеге белән өйрәнә алалар.
櫻間さん：今まで日本では日本語で書かれたタタール語の学習書がありませんでした。これまで日本人はタタール語を学ぶために、まずロシア語かトルコ語を学ばなければなりませんでした。私が思うに、どこにいたとしても、タタール語を学ぶための教材があることが重要です。まず最初に、これらは教科書、辞書、公開講座です。日本では趣味として言語を学ぶ人たちがとても多いです。独習用の教科書があることもとても重要で、それを使って人々はどこにいたとしても、言語を自分のペースで学ぶことができます。
Аудитория
дип без аеруча Казанда укыган һәм татар теле белән кызыксынган студентларны,
татарлар белән кызыксынган тарих тикшерүчеләрен, һәм кайбер төрки телләрне
өйрәнүчеләрне күз алдына тотабыз. Дәреслекне без барысы өчен дә аңлаешлы итеп
яздык, аны барлык теләгән кеше өйрәнә ала. Беләсезме, Япониядәге китапны зур
китап кибетләренең киштәләренә кую гына җитә, базар зур һәм потенциаль дәреслек
сатып алучылар да аз түгел дип саныйбыз.
読者層として私たちは特に、カザンで学び、タタール語に興味を持った大学生、タタール人に関心のある歴史研究者、そしてなんらかのチュルク諸語を学んでいる人を想定しています。私たちは学習書を、あらゆる人にとって分かりやすくなるように書きましたので、学びたい人みんなが学ぶことができます。日本では（ロシアと違い）、本を大きな本屋の本棚に置くだけで十分なのです。市場が大きく、この学習書の潜在的購買層も少なくないと考えています。
Китапны
чыгарган нәшрият – Япониядә телләр өйрәнү юнәлешендә иң танылганы. Менә хәзер
алар чыгарган китаплар рәтенә татар теле дә өстәлде.
この本を出した出版社は、語学分野において日本で最も有名な出版社です。まさに今、彼らが出す本の中にタタール語も加わりました。
Юто:
Дәреслекне без Япониядә япон телендә татар телен өйрәнү һәм өйрәтү мөмкинлеген
булдыру өчен чыгардык. Безнең илдә гомумән чит телләр белән кызыксынучылар күп.
Татар теле белән кызыксынучылар саны да аз түгел. Университетта мин алып бара
торган татар теле курсларында моңа кадәр 100гә якын кеше татар телен өйрәнгән.
Ләкин сыйфатлы дәресләр алып бару өчен дәреслек кирәк.
菱山さん：私たちはこの学習書を、日本でタタール語を日本語で学習・教育することができるようにするために出版しました。日本では一般的に外国語に興味を持つ人が多いです。タタール語に興味を持つ人の数も少なくありません。大学で私が行っているタタール語講座では、今まで100人近くの人がタタール語を学びました。しかし、質の高い授業を行うためには学習書が必要です。
 |
| 学習書の筆記体見本のページ |
Китапны нәшрият коммерция нигезендә чыгара. Ул якынча 4000 йенага (якынча 2 мең сум) сатылачак. Үзебез акча түләмәдек, иганәче дә булмады.
この本は出版社による商業出版で、約4000円で販売されます。私たちは出版費用を負担しておらず、スポンサーもいませんでした。
—
Китап чыгаруда кемнәр ярдәм итте? Казанның катнашы булдымы?
Юто:
Китап язу эшендә, төрле кешеләр ярдәм итте. Без язган диалогларны КФУ доценты
Рамил Йөзмөхәммәтов тикшерде, хаталарны төзәтеп бирде. Диалогларны аудиога
яздыру эшендә Токиода яшәүче ике татар дустыбыз: Эльвира белән Рәйхан катнашты
記者：出版を誰がサポートしましたか？カザン側の関与はありましたか？
菱山さん：この本の執筆にあたっては、様々な人たちが助けてくれました。私たちが書いたダイアローグは、カザン連邦大学のラミル・ユズムハメトフ准教授がチェックし、間違いを直してくれました。ダイアローグの音声収録は、東京に住む二人のタタール人の友人エリヴィーラさんとレイハンさんが引き受けてくれました。
Дәреслекне
мин үзем укыткан татар теле курсында сынаттым, укучыларымның сораулары бик
файдалы булды. Диалогларны сынау мөмкинлеге дә булды. Китап өчен рәсемнәрне
минем сеңлем Юйко ясап бирде.
私は学習書の草稿を、私自身が行っているタタール語講座で使いました。（学習書を改善するにあたって）受講者の質問がとても有益でした。ダイアローグを試す機会もありました。本の挿絵は、妹の結子が描いてくれました。
—
Япон телендә татар теле, татарлар турында китап чыгаруның бүген потенциалы
нинди? Алга таба татар теле белән кызыксынучылар күбрәк була аламы?
Мидзуки:
Әгәр дә татар теле киләчәктә алдынгы тел булып сакланып калырга тели икән, аңа
тормышчанлыгын арттырырга кирәк. Моның өчен без читтән татар дөньясына
стимуллаштыру да мөһим дип саныйбыз. Кеше кебек, мәдәниятләр һәм телләр төрле
әйберләргә карата үсә. Япониядә татар телен өйрәнү татар дөньясы өчен зур
стимул. Инде әйтеп үтелгәнчә, Япониядә телләрне өйрәнергә теләгән һәм чит
телләрне хобби буларак өйрәнүчеләр бик күп. Япон телендә татар телен өйрәнү
озак вакыт мөмкин булмаган, шуңа күрә ул бик күп Япония халкы кызыксынуын җәлеп
итәчәк.
記者：日本語でタタール語やタタール人についての本を出すことには現在どのようなポテンシャルがありますか？今後タタール語に興味を持つ人たちは増えますか？
櫻間さん：もしタタール語が将来も先進的な言語として保全されることを望むなら、その活力を増やすことが必要です。そのためには私たちが外からタタール世界を刺激することも重要だと考えています。人と同じように、文化や言語も様々なものによって成長します。日本でタタール語が学ばれていることは、タタール世界にとって大きな刺激です。すでに話したように、日本では言語を学びたい人、外国語を趣味として学ぶ人たちがとても多いです。日本語でタタール語を学ぶことは長い間できませんでしたので、この本は多くの日本の人々の関心を引くでしょう。
Бу
юнәлештә мин киләчәктә японча-татарча һәм татарча-японча сүзлек бастырырга
телим. Бәхеткә, японча сөйләшүчеләр арасында татар теленнән олимпиада
җиңүчеләре бар, һәм без өчебез бергә эшләсәк, бу хыял һичшиксез тормышка ашачак.
Моның өчен финанс кына түгел, туган тел буларак татарча сөйләшүчеләр ярдәме дә
кирәк булыр, мөгаен.
この方向で私は将来、日本語・タタール語辞書とタタール語・日本語辞書を出版したいです。幸い、日本語話者の中にはタタール語オリンピック優勝者が3人おり、私たち3人が一緒に取り組めば、この夢は絶対に実現します。そのためには資金だけでなく、母語としてタタール語を話す人たちの助けも必要になるでしょう。
 |
| 菱山湧人さん |
Юто:
Минем курсларда инде 100гә якын кеше татар телен өйрәнгән. Бу семестрда 30гә
якын кеше татар телен өйрәнә. Кызыксынучылар бар. Димәк, дәреслекнең кирәге дә
чыга. Алга таба кызыксынучылар артамы, юкмы – бу үзебездән тора. Дәреслекнең
чыгуы – һичшиксез аларның артуына китерер дип ышанабыз.
菱山さん：私の講座ではもう100人近い人がタタール語を学びました。今学期は30人近くの人がタタール語を学んでいます。興味を持っている人はいます。つまり、学習書の需要もあるということです。今後、興味を持つ人たちが増えるかどうかは、私たち自身にかかっています。学習書の出版は、必ずそのような人たちが増えることにつながると信じています。
Япониядә
татар теле һәм мәдәниятен популярлаштыру өчен татар мәдәнияте үзәген ачу
теләгебез бар иде. Үткән елның декабрь азагында, мин Татарстан президенты
Рөстәм Миңнеханов белән онлайн аралашып, Япониядә татар мәдәнияте үзәген ачу
теләгебез булуын әйттем һәм ул безгә ярдәм итәргә ризалашты. Ләкин, сугыш
башлану аркасында, бу эшне башкару кыенлашты. Хәзер ни эшли алабыз, шуны
эшләргә уйлыйбыз.
私たちには、日本でタタール語とタタール文化を広めるために、タタール文化センターを開くという望みがありました。去年の12月末に、私はタタールスタンのロステム・ミンネハノフ大統領とオンラインで話し、日本でタタール文化センターを開くという望みがあることを伝えました。大統領は、私たちを支援することに同意してくださいました。しかし、ウクライナで戦争が始まったため、この望みの実現は困難になってしまいました。今は、できることをしようと考えています。
—
Бүгенге көндә Япониядә татар телен өйрәнүчеләр кемнәр? Алар телне ни өчен
өйрәнә, максат-теләкләре нинди?
Юто:
Минем курска йөрүчеләр арасында студентлар һәм тикшеренүчеләр генә түгел,
мәктәп укучылары, хуҗабикәләр, табиблар да бар. Аларның күбесе – гомумән телләр
белән кызыксынучылар. Төрле телләрне өйрәнергә яраталар. Кайберләре татар
теленә "чумалар" да, шуннан соң аны тирәнтән өйрәнәләр.
記者：現在日本でタタール語を学ぶ人たちはどんな人たちですか？彼らは言語を何のために学んでいますか？彼らの目標や望みは何ですか？
菱山さん：私の講座に通う人たちの中には学生や研究者だけでなく、高校生、主婦、医者もいます。彼らの多くは、広く言語に興味のある人たちです。様々な言語を学ぶのが好きな人たちです。一部の人はタタール語に「ハマり」、その後さらに深く学んでいます。
Мидзуки:
Үзем татар телен укытмаганга, төгәл кешеләрне әйтә алмыйм. Ләкин татар теле
белән кызыксынган яшь япон студентлары белән социаль челтәр сайтларында
таныштым. Күрәсең, кайберләре төрек һәм үзбәк кебек төрки телләрне өйрәнгән,
кемнеңдер татар ире яки хатыны бар, һәм кайберләре татар тарихы белән
кызыксына.
櫻間さん：私自身はタタール語を教えていないので、はっきりとどのような人たちかは言えません。しかし、タタール語に興味を持つ日本人学生たちとSNSで知り合いました。トルコ語とウズベク語のようなテュルク諸語を学んでいる人、タタール人の夫や妻がいる人、タタールの歴史に興味を持つ人などがいます。
—
Япония Русиягә каршы кертелгән санкцияләренә кушылды, ул хәзер Русиядә
"дустанә булмаган" илләр исемлегендә. Бу японнарның татар телен
өйрәнүенә зыян сала аламы? Алга таба ике халык мөнәсәбәтенә киртә куймасмы?
Мидзуки:
Киләчәктә нәрсә булачагын беркем белми, хәзер белгәннәребез – нинди вакыйга
гына булмасын, ул һәрвакыт бетәчәк. Күпме вакыт кирәклеген белмибез, ләкин
кешеләр Япония белән Русия арасында иркен сәяхәт итәчәк көн киләчәк, моңа
иманым камил. Бу вакытка кадәр без телне, мәдәниятне өйрәнүне дәвам итәргә
тиеш.
記者：日本は対ロシア制裁に加わったため、ロシアでは「非友好国」の一つとされてます。このことは日本人がタタール語を学ぶことに悪影響を及ぼしていますか？今後、両民族の関係に障害となりませんか？
櫻間さん：未来に何があるかは誰も分かりません。今私たちが知っていることは、どんな出来事が起きても、それはいつも終わるということです。どれくらいの時間が必要かはわかりませんが、人々が日本とロシアの間で自由に旅行する日が来ると確信しています。この時まで私たちは言語・文化を学び続けなければなりません。
Татарлар,
татар теле белән кызыксынган япон студентларының хәзерге вакытта Казанда укый
алмаулары – зур югалту. КФУ белән академик килешүләре булган Япония
университетлары хәзер халыкара студентларны кабул итүдән һәм җибәрүдән туктады.
Урыс телен укучы студентлар да хәзер Казакъстанга һәм Кыргызстанга укырга бара.
Аларның кайберләре анда казакъ һәм кыргыз телләрен дә өйрәнәләр. Бу студентлар
өчен татар телен өйрәнү дә кызыклы булыр дип уйлыйм.
タタール人やタタール語に興味を持つ学生たちが現在カザンで学ぶことができないのは、大きな損失です。カザン連邦大学と学術協定がある日本の大学は今、学生の受け入れと派遣をやめています。ロシア語を学ぶ学生も、今はカザフスタンとキルギスに留学しています。彼らの一部はそこでカザフ語とキルギス語も学んでいます。そのような学生たちにとっては、タタール語を学ぶのも面白いだろうと思います。
Юто:
Гомумән, берәр телне өйрәнгәч, кешенең шул тел кулланыла торган җирлеккә барасы
килә. Кызганычка каршы, Русиягә, безнең очракта Татарстанга, Казанга бару
кыенлашты. Бу да татар телен өйрәнүчеләрнең мотивациясенә зыян саладыр дип
уйлыйм. Сугыш тизрәк бетсен иде. Аның бернинди файдасы юк.
菱山さん：一般的に、ある言語を学ぶと、その言語が使われている地域に行きたくなるものです。残念ながらロシアに、私たちの場合はタタールスタン、カザンに行くことは難しくなりました。これもタタール語を学ぶ人たちのモチベーションに悪影響を与えているだろうと思います。戦争が早く終わってほしいです。戦争は何の得にもなりません。
訳者：タタール語翻訳班
出典： https://www.azatliq.org/a/32173325.html
コメント
コメントを投稿